Enerji infrastrukturları müasir cəmiyyətlərin fəaliyyətində əsas rol oynayır. Bununla belə, bu infrastrukturlar getdikcə rəqəmsallaşır ki, bu da informasiya təhlükəsizliyi risklərini artırır. Buna görə də enerji sektoru üçün müəyyən edilmiş informasiya təhlükəsizliyi standartları həyati əhəmiyyət kəsb edir.
Enerji İnfrastrukturları üçün İnformasiya Təhlükəsizliyi Standartları:
Enerji infrastrukturları istehsaldan tutmuş təbii qaz, elektrik enerjisi və neft kimi kritik resursların paylanmasına qədər geniş diapazonda fəaliyyət göstərir. Buna görə də, bu infrastrukturların təhlükəsizliyini təmin etmək üçün müəyyən edilmiş bir sıra standartlar var. Enerji infrastrukturları üçün məşhur informasiya təhlükəsizliyi standartları bunlardır:
ISO 27001: ISO 27001, İnformasiya Təhlükəsizliyi İdarəetmə Sistemi (ISMS) standartı enerji şirkətlərinə məlumat aktivlərini qorumaq üçün vahid çərçivə təqdim edir. Azərbaycanda enerji təşkilatları ISO 27001-i qəbul etməklə informasiya təhlükəsizliyi siyasətlərini yarada və həyata keçirə bilər.
NERC CIP: Şimali Amerika Elektrik Tənzimləmə Şurası (NERC) tərəfindən hazırlanmış NERC CIP (Critical Infrastructure Protection) standartları elektrik enerjisi sektorunda kritik infrastrukturların təhlükəsizliyini təmin etmək üçün nəzərdə tutulub. Azərbaycanda enerji şirkətləri NERC CIP standartlarına istinad etməklə öz elektrik infrastrukturunun təhlükəsizliyini artıra bilərlər.
IEC 62443: Sənaye Avtomatlaşdırma və İdarəetmə Sistemləri (IACS) üçün təhlükəsizlik standartları kimi tanınan IEC 62443 enerji infrastrukturlarını rəqəmsal təhlükələrdən qorumaq məqsədi daşıyır. Azərbaycanın enerji sektoru IEC 62443 standartından istifadə etməklə sənaye idarəetmə sistemlərinin təhlükəsizliyini təmin edə bilər.
Azərbaycanda Tətbiq Ssenariləri:
Azərbaycan enerji sektorunda informasiya təhlükəsizliyi standartlarını qəbul edərək və tətbiq etməklə kritik infrastrukturların qorunması üçün addımlar atır. Azərbaycanda enerji infrastrukturlarının mümkün tətbiqi ssenariləri bunlardır:
Kiber Təhlükələrin Monitorinqi və Müdafiə: Azərbaycanın enerji şirkətləri daim monitorinq aparmalı və kibertəhlükələrdən qorunmalıdır. Bu, zərərli proqram təminatının aşkar edilməsi, məlumatların pozulmasının qarşısının alınması və infrastruktura zərər verən hücumların qarşısının alınması üçün vacibdir.
Kadr Hazırlığı və Maarifləndirmə: İnformasiya təhlükəsizliyi təkcə texnoloji həllərlə deyil, həm də personalın məlumatlılığı ilə təmin edilir. Azərbaycanda enerji şirkətləri mütəmadi olaraq öz işçilərinə informasiya təhlükəsizliyi üzrə təlimlər keçirməli və daxili təhdidlər barədə məlumatlılığı artırmalıdır.
Fövqəladə Hallara Cavab Planları: Azərbaycanın enerji müəssisələri fövqəladə hallara cavab planları yaratmalı və həyata keçirməlidir. Bu planlar kiberhücumlar, təbii fəlakətlər və ya digər fövqəladə hallar zamanı atılacaq addımları müəyyənləşdirir və işin davamlılığını təmin edir.
Davamlı Təkmilləşdirmə: İnformasiya təhlükəsizliyi prosesi heç vaxt tamamlanmır, davamlı təkmilləşdirmə tələb edir. Azərbaycanın enerji sektoru təhlükəsizlik tədbirlərini daim nəzərdən keçirməli, zəif nöqtələri müəyyən etməli və təkmilləşdirmə səylərini davam etdirməlidir.
Enerji infrastrukturları müasir cəmiyyətlərin fəaliyyətində fundamental rol oynayır və bu infrastrukturların təhlükəsizliyi həyati əhəmiyyət kəsb edir. Azərbaycan enerji sektorunda informasiya təhlükəsizliyi standartlarını qəbul etməklə və tətbiq etməklə özünün kritik infrastrukturlarını qorumaq üçün mühüm addımlar atır. Daim yenilənən təhdidlərə qarşı hazır olmaq Azərbaycanın enerji infrastrukturunun təhlükəsizliyini təmin etmək üçün mühüm addımdır.
